متابولیت‏های گیاهی و مقاومت به آفات

گیاهان منبع بسیاری از مواد شیمیایی هستند که به­عنوان ترکیب دارویی مصرف می­شوند و فرآورده‏های حاصل از متابولیسم ثانویه گیاهی در دسته‏ی گران‌بهاترین ترکیبات شیمیایی گیاهی می­باشند. گیاهان گروه بزرگ و متنوعی از ترکیبات آلی به نام متابولیت­های ثانوی را تولید می­کنند که پراکنش محدودی در سلسله­ی گیاهان دارند و میزان آن­ها اغلب کم ) کمتر از یک درصد وزن خشک) است. این ترکیبات معمولاً دارای وزن مولکولی پایینی ) کمتر از صد و پنجاه‌ویک کیلو دالتون) هستند و تاکنون بیش از صد هزار متابولیت ثانویه شناسایی‌شده‌اند و هنوز هم تعداد بیشتری در حال اضافه شدن و بررسی هستند. در جدول 1 انواع مختلفی از متابولیت­های گیاهی، منشأ و عملکرد زیستی آن­ها آورده شده است. متابولیت­های ثانویه منحصر به گونه یا حتی نژاد بوده و اغلب در طی یک دوره رشد و نموی خاص در گیاه تولید می‌شوند و دارای عملکرد­های اکولوژیکی مهم در گیاهان هستند. این دسته از ترکیبات در حفاظت گیاهان مقابل گیاه­خواران و عوامل بیماری‏زای میکروبی، به­عنوان جذب گرده‌افشان‌ها و جانوران منتشرکننده‌ی بذر، رقابت گیاه با گیاه و همزیستی گیاه با میکروب نقش دارند. متابولیت­های ثانویه به­عنوان دارو، علف‌کش‌های زیستی، عوامل طعم‌دهنده، رنگ­های طبیعی، سم­ها، مواد توهم‌زا (مانند کوکائین، هروئین و مورفین( و عطر­ها برای استفاده در حوزه­ی زیست‌فناوری موردتوجه قرارگرفته‌اند...